Extracellulair slijmkapsel

Veel sieralgsoorten zijn in het bezit van een dik, naar buiten toe scherp begrensd slijmkapsel. Zo’n kapsel pleegt de gehele cel te omsluiten, inclusief eventuele armvormige uitsteeksels. Het potentiële voorkomen van zulke markante kapsels blijkt taxongebonden te zijn. Bij de genera Closterium en Micrasterias, bijvoorbeeld, wordt deze structuur niet aangetroffen, terwijl het bij onder meer Cosmarium, Staurastrum en Staurodesmus een tamelijk algemeen verschijnsel is (hoewel niet bij alle soorten). 

De functie van een extracellulair slijmkapsel bij sieralgen is niet geheel duidelijk. Aangezien de dichtheid (soortelijk gewicht) van het slijmkapsel lager is dan dat van de eigenlijke cel zal het kapsel bij planktonische soorten de uitzaksnelheid vertragen. Omdat een extracellulair kapsel de partikelgrootte aanzienlijk doet toenemen kan het tevens begrazing door  zooplankton (watervlooien) bemoeilijken. Een derde hypothese is dat het kapsel de opname van schaarse voedingsstoffen (anorganische verbindingen als fosfaat en nitraat) zou vergemakkelijken (bijvoorbeeld door de aanwezigheid van specifieke enzymen). Voor laatstgenoemde hypothese pleit dat bij sieralgsoorten uit eutrofe (voedselrijke) wateren geen duidelijke kapsels worden aangetroffen (Coesel 1994).

Literatuurreferentie:

Coesel, P.F.M., 1994. On the ecological significance of a cellular mucilaginous envelope in planktic desmids. — Algological Studies 73: 65-74.

Cel van Xanthidium fasciculatum omgeven door een duidelijk slijmkapsel. De buitenkant van het kapsel wordt gemarkeerd door talrijke staafvormige micropartikeltjes, vermoedelijk bacteriën.

Cellen van Staurodesmus cuspidatus var. curvatus in een suspensie van Indische inkt waarvan de deeltjes niet in de kapsels doordringen.

 

 

 

Cellen van het oligo-mesotrofe taxon Cosmarium abbreviatum var. planctonicum (met kapsel) en de eutrofe soort Staurastrum chaetoceras (zonder kapsel) in een gemengde cultuur waaruit blijkt dat  het voorkomen van een slijmkapsel genetisch is vastgelegd en niet door het milieu bepaald wordt.

 

 

Cel van Xanthidium antilopaeum (in fasecontrast) waarbij een radiaire, fibrillaire structuur van het kapsel is te zien.